Kunstkamer IJlst

Alewijn Oostwoud Wijdenes, Familie

In de foto's van Alewijn Oostwoud Wijdenes gebeurt altijd iets waarvan de betekenis niet direct duidelijk is, en als deze al duidelijk lijkt onttrekt zij zich weer bij nadere beschouwing. Bij het bestuderen van zo'n foto voel je soms dezelfde frustratie als wanneer je wakker wordt en het droombeeld waarvan je weet dat je het had verdwenen is in een ontoegankelijk deel van het bewustzijn.

"Het is een hoofdthema in mijn werk: het niet tot contact kunnen of willen komen." Aldus Oostwoud Wijdenes in een interview in 2005. Het onvermogen om relaties aan te gaan en de vervreemding die dat oproept lijkt inderdaad als een rode draad door het oeuvre van Oostwoud Wijdenes te lopen. Bijvoorbeeld in de volgende (geënsceneerde) foto:

Alewijn Oostwoud Wijdenes, Brandende stoel

Toch zou een interpretatie van dat oeuvre vanuit dat perspectief een veel te eenzijdig perspectief opleveren. Ingeborg Leijerzapf wijst bijvoorbeeld op het genre van "absurdistische beeldverhalen waarin humor en persiflage een rol spelen", in de lijn van Luis Bunuel, Monthy Python en Herenleed. Maar ook een bijna surrealistisch "vervreemd realisme" (zoals Oostwoud Wijdenes het zelf noemde) speelt een belangrijke rol in dit fotografisch oeuvre dat meer dan vijftig jaar heeft omspand.

Alewijn Oostwoud Wijdenes, Vallen

"Ik word soms midden in de nacht wakker en schrijf dan in een paar woorden op wat ik voor me zie. De volgende dag ga ik dan nadenken over hoe ik dat beeld het beste zou kunnen vormgeven," aldus Alewijn in 2005. Fotografie als expressie van een innerlijke wereld van beelden en gedachten is geen nieuw concept, maar de manieren waarop Oostwoud Wijdenes het toepaste waren verrassend anders. Een deel van zijn zwart-wit werk uit de jaren zestig en zeventig is volledig geregisseerd. Niets werd daarbij aan het toeval overgelaten. Verhaal, beeld, locatie, seizoen, tijdstip, weertype, model - alles werd van tevoren bedacht, meestal in overleg met collega beeldend kunstenaar Jan Reus. "Ik zie iets in de wereld om me heen gebeuren - en dat is dan op een manier zoals dat altijd gaat, maar ik bedenk dan ineens hoe het toch ook anders had gekund. Het zijn altijd mensen met kleren aan die naaktrecreanten begluren. Maar ik liet dan juist een naakte man tussen de bosjes staan kijken naar geklede mensen op een tennisbaan." Bij de uitvoering was Jan Reus ook altijd betrokken, soms als model, soms ook als fotograaf. Deze samenwerking leverde ook de indrukwekkende reeks portretfoto's op die Reus en Oostwoud Wijdenes maakten in opdracht van de geestelijk gehandicaptenzorg in Noord-Holland.

Alewijn Oostwoud Wijdenes, Dok in Den Oever

Vanaf 1982 werkte Oostwoud Wijdenes ook in kleur, na 1996 zelfs uitsluitend. Hij ontwikkelde een techniek met samengestelde beelden door diapositieven over elkaar heen te schuiven en dit nogmaals te doen met het resulterende beeld. Op deze manier ontstonden vaak dromerige, abstracte composities. Maar in combinatie met het gebruik van valse kleuren en een tegendraadse schikking van beeldelementen gaf Oostwoud Wijdenes soms ook een nieuwe invulling aan het vervreemd realisme uit zijn eerdere werk.